De Reizende Boom Strijkt Neer In Tilburg

Een levende boom plaatsten en laten leven, in een werkende rijdende auto, kan dat? Het is kunstenaar en ruimtelijk ontwerper Hein van Duppen gelukt. Deze twee elementen heeft hij in zijn nieuwste kunstwerk weten te combineren; De Reizende Boom. De Reizende Boom is een werk over groen in de openbare ruimte. Hoe ga je aan de slag met zo’n project en wat was het idee achter? Waarom strijkt de boom specifiek neer in Tilburg? Samen met Hein van Duppen gaan we dieper in op het verhaal achter De Reizende Boom.​

Foto's: Roosje Verschoor

Natuur in een autostad

Hein kwam op het idee van De Reizende Boom mede door de stad Tilburg. Tilburg is een van de meeste versteende steden in heel Nederland en een echte autostad. Een auto moet ergens gestald worden en hoe meer auto’s er zijn, hoe minder plek er overblijft voor bomen. Maar waarom zou je de ruimte tussen bomen en auto’s niet kunnen delen? Met dat idee in gedachten begon Hein aan het uitwerken van het plan van De Reizende Boom. Een volledig functionerende auto die een levende boom mee op reis kan nemen. 

Het idee is dat De Reizende Boom zo lang mogelijk zijn reis voortzet en om de twee weken van plaats wisselt. “Bewoners die een straat hebben waar weinig groen staat kunnen de boom bijvoorbeeld twee weken uitnodigen om de wijk op te fleuren.” De Reizende Boom is een kunstwerk over groen in de openbare ruimte en helpt om gesprekken over stadsnatuur en vergroening op een laagdrempelige en speelse manier in gang te zetten. Dankzij zijn kunstopleiding en ervaring als ruimtelijk ontwerper weet Hein de kennis van deze twee disciplines toe te passen in zijn werk. Dit biedt een nieuw perspectief aan het onderwerp groen in de openbare ruimte.

De Realisatie 

Nadat het idee van De Reizende Boom werd bedacht begon het echte werk pas. Het project had financiering nodig en moest ook gemaakt worden. Dankzij veel inzet en gesprekken met de Gemeente Tilburg hebben de gemeente, het Makersfonds en Stimuleringsfonds Creatieve Industrie de nodige middelen kunnen bieden om het project te realiseren. 

De Bouw

Met de juiste middelen en financiering kon Hein eindelijk aan de slag. Voor de auto is de keuze gevallen op een rode golf uit de jaren 80. Die keuze was zeker niet willekeurig. Een Golf is een van de populairste auto’s in Nederland, in elke straat staat er wel een. Dit helpt in de herkenbaarheid en het verhaal van de boom. Hein heeft specifiek voor een model uit de jaren 80 gekozen vanwege zijn liefde voor het hoekige uiterlijk van de auto’s uit die tijd. De rode kleur dient om op te vallen, daarnaast is rood een mooie kleur om te combineren met het groen van de boom. 

De boom zelf is een dwerg iep. Er is gekozen voor deze soort omdat het een mooie volle boom moest zijn die goed tegen de reis in de auto zou kunnen. Een dwerg iep heeft kleine bladeren waardoor hij goed tegen wind kan en robuust blijft staan. De boom blijft compact waardoor hij goed in de auto past. Verder is de achterbank ingewisseld voor substraat, een waterbuffer en een beluchtingssysteem waardoor de boom goed in leven kan worden gehouden. Voor deze aanpassingen is de auto volledig aangepast en zelfs voorzien van camperwielen om het gewicht te kunnen dragen. Als je meer wilt zien over het bouwproces kun je een kijkje nemen in de werkplaats van De Reizende Boom.

Van idee tot creatie heeft dit project anderhalf jaar geduurd en er zijn tientallen mensen betrokken geweest vanaf het moment van regelen, financiering, ontwerp en bouw. Wie er allemaal betrokken zijn geweest kun je hier terugvinden. 

Het proces is een mooie vertaling van de rol die wij kunnen spelen in de vergroening van een stad. Het kost soms wat extra moeite en onderzoek. “Het is vooral een kwestie van proberen en experimenteren”, licht Hein toen. Soms kunnen onderwerpen zoals vergroening intimiderend en gecompliceerd lijken, maar het kan ook leuk en uitdagend zijn. De Reizende Boom is een mooi voorbeeld om het ontwerp op een luchtige en laagdrempelige manier te benaderen. 

 

Een Tourtje door de Stad 

Tijdens ons interview mogen we een klein stukje met Hein meerijden in de auto, wat een ervaring! Meerijden met een levende boom in de achterbak. Het rijden met  de boom is niet alleen voor ons bijzonder, op straat levert het ook verschillende reacties op. Van mensen die lachen tot iemand die foto’s maakt, mensen die vragend kijken of passanten die hun duim in goedkeuring opsteken. 

“Het is leuk om te zien wat voor reacties het teweeg brengt, het helpt om de interactie aan te gaan.” Sommige mensen gaan in gesprek over de boom, andere juist over de auto. “ Het is interessant om te zien welk aspect van De Reizende Boom de aandacht trekt van mensen.” Dit laat ook de gelaagdheid zien van een onderwerp zoals stadsnatuur en vergroenen, er zijn talloze perspectieven en meningen. 

Leuk weetje: de speciale “neppe” nummerplaat van de auto met daarop ’05-AP-22’ staat voor de datum waarop de boom in de auto is geplaatst en het kunstwerk tot leven werd gebracht.

Een mooie boodschap die vasthangt aan de rijdende boom is dat vergroening en je inzetten voor het milieu niet zwart en wit hoeft te zijn. Je kan je hard maken voor meer stadsnatuur en tegelijkertijd een liefde hebben voor auto’s of motoren. Zo kunnen we veel thema’s rondom verduurzaming bekijken; als iedereen een kleine bijdrage levert komen we al een stuk dichter bij een goede oplossing, niemand hoeft het perfect te doen.  

Hein’s Visie op de Stadsnatuur in Tilburg

We stellen een pittige vraag; hoe zou de stadsnatuur in de Tilburgse binnenstad eruit zien als hij het voor het zeggen had? In zijn ideale beeld zou er meer ruimte zijn voor grote bomen in de stad, deze bieden verkoeling, schaduw en stimuleren de biodiversiteit van de stad. De bomen hoeven niet alleen in de straten geplaatst te worden maar kunnen ook op de daken van de Tilburgse binnenstad staan. Daarnaast zou Hein meer plaatsten creëren waar de natuur zijn vrije gang kan gaan. 

“Ik denk wel dat Tilburg veel potentieel heeft om zich positief te ontwikkelen tot groenere stad.” Er is veel ruimte in Tilburg en die ruimte brengt veel vrijheid en kansen met zich mee om meer planten en groen in de openbare ruimte te introduceren. “Er is meer plek voor groen dan we denken in Tilburg.” Zelfs kleine compacte omgevingen kunnen efficiënt een plek bieden voor planten en bomen. Hoopvolle en motiverende woorden van een vakman. Hein is namelijk ruimtelijk ontwerper voor een landschapsarchitectuur bureau en stedenbouw.

Nodig zelf De Reizende Boom uit 

Momenteel staat De Reizende Boom op de Heuvel en zal daar de komende week nog te bewonderen zijn. Daarna reist het kunstwerk verder naar het Natuurmuseum Brabant en heeft een stop bij de LocHal op de planning staan. De overige Pop-Up locaties staan nog niet vast, en daar kun jij nog in mee bepalen! Via de website kan je contact opnemen met Hein en een aanvraag indienen voor een bezoek van De Reizende Boom. Wie weet, misschien staat het kunstwerk binnenkort in jouw straat, op het plein of in de wijk! Je kunt via de website ook de reis van De Reizende Boom volgen. 

Zelf aan de slag? 

Wil je zelf aan de slag met het vergroenen van je buurt of je eigen tuin? De Gemeente Tilburg heeft een speciale website ingericht waar je alle nodige informatie hierover kunt terugvinden en op de hoogte kunt blijven over de vergroening van de stad. 

Wanneer je op de hoogte wilt blijven over hoe de binnenstad het thema Stadsnatuur aanpakt kun je hier klikken. Wij hebben een volledige pagina gewijd aan het onderwerp en posten daar relevante updates op.